JMgedrag

Oefeningen:

Oefeningen voor sociale vaardigheden en communicatie

Groepsopdracht gedragsveranderingen Voetsporen tekenen

Groepsopdracht informatie feedback ontvangen

Doel: uitleg van leerkracht in een kringgesprek over feedback ontvangen.
Duur: 5 minuten
Benodigde materialen: werkblad feedback ontvangen

Uitvoer: De leerkracht geeft uitleg over feedback ontvangen en herinneren de kinderen eraan dat zij daarstraks een cadeautje voor iedereen hadden ingepakt. Feedback kun je zien als een cadeau. Je kunt het aannemen, uitpakken en er je voordeel mee doen. Of je neemt het cadeau aan, bedankt de gever en legt het vervolgens in een kast om er nooit meer naar om te kijken. Je kunt feedback beter zien als een kans om iets te leren. Hoe? Door goed te luisteren, toelichting te vragen en vervolgens te bedenken wat je ermee gaat doen.
Waarom is feedback lastig? Niet zelden word je boos of emotioneel als je wordt aangesproken op je gedrag. Je ontkent bij hoog en laag of schiet in de verdediging. Het is minstens net zo vervelend als feedback geven.
Wie zich niet oefent in het geven en ontvangen van feedback loopt risico's. Denk bijvoorbeeld aan: minder plezier in het werk, ontwijkingsgedrag, oppotten van frustraties en -in het ergste geval - een ziekmakende werksfeer die uitmondt in overspannenheid en verzuim.
In het omgaan met feedback speelt onzekerheid vaak een rol. We interpreteren kritische kanttekeningen als een aanval op onze persoon en voelen ons afgewezen. Is de feedback ook nog eens afkomstig van een leidinggevende, dan voelt dat extra onveilig, omdat we de consequenties niet altijd kunnen overzien. Zijn we zélf degene die feedback uiten, dan voelen we ons minstens zo onzeker. Ons streven naar harmonie gaat boven alles, van jongs af aan hebben we geleerd anderen niet te kwetsen. Lastig dus om gevoelige onderwerpen aan te snijden.
Wie feedback krijgt, heeft de neiging in de verdediging te gaan. Dat is zinloos. Je hoeft je niet te verdedigen want als de ander op een goede manier feedback geeft, uit hij zijn gevoel met een ik-boodschap. Daar kun je niet over discussiëren, want jij kunt niet beïnvloeden hoe degene die jou feedback geeft zich door jouw gedrag moet voelen. Je kunt wél overwegen je gedrag te veranderen zodat jouw gedrag geen negatieve emoties oproept. Maar, je mag altijd de ruimte vragen om weinig met de feedback te doen. De ander probeert jou te beïnvloeden, en dat is zijn goed recht. Het is jouw recht om er niet in mee te gaan.
Soms kun je er immers gewoon niets aan doen. Je biologische klok is ingesteld op activiteit na de middag, dus ben je sloom tijdens het ochtendoverleg. Of, de feedback botst met jouw waarden. Jij vindt bijvoorbeeld dat de klant altijd belangrijker is dan je collega, dus laat je hém wachten in plaats van de klant.
Regels voor het ontvangen van feedback
Gelukkig is er een recept voor het ontvangen van feedback. Daar heb je steun aan als iemand tegen je zegt: “Ik wil graag even je aandacht voor ....” De belangrijkste voorwaarde is dat je je open stelt voor feedback. Dat doe je door:

1. Luister actief
Wie feedback ontvangt, is gebaat bij actief luisteren. Dat houdt in dat je verbaal én non-verbaal laat zien dat je aandacht hebt voor wat je gesprekspartner te zeggen heeft.
Voorbeelden:
• knikken, hummen
• aantekeningen maken
• open houding (oogcontact, spiegelen)

2. Vraag om toelichting
Is je niet helemaal duidelijk wat de ander bedoelt, vraag dan om een toelichting. Probeer de feedback te begrijpen. Vraag door naar wat de ander precies bedoelt. Check of je de boodschap goed hebt begrepen door te luisteren, samen te vatten en door te vragen (LSD).
"Je zegt dat het je stoorde dat ik te laat was. Wanneer was dat precies? Wat hadden we afgesproken?"

3. Toon waardering
Een gouden regel is de ander te bedanken voor zijn informatie. Dat voelt misschien wat vreemd, maar als je feedback ziet als een kans in plaats van als een bedreiging is het zo gek nog niet: de ander geeft je immers informatie waarmee jij je voordeel kunt doen. Bovendien steekt hij zijn nek uit. Voor de ander is het net zo moeilijk om de feedback te geven. Hij vindt de (werk)relatie met jou zo belangrijk dat hij voor jou dat risico neemt. Hak zijn kop niet af als dank!
"Ik was me er niet van bewust dat mijn gedrag dit effect had. Ik stel het op prijs dat je me dit vertelt."

4. Denk erover na
Degene die feedback ontvangt, beoordeelt zélf wat hij met de feedback gaat doen. Vind je de opmerkingen terecht of onterecht? Herken je wat de ander zegt? Kun je er iets mee? Wíl je iets aan je gedrag veranderen? Wat zijn de consequenties als je je werkwijze aanpast, gaat het werk dan misschien langzamer?
Schiet in geen geval in de verdediging. Beter is het om te vragen wat de ander dan graag van je wil en waarom. Als je beter begrijpt waarom het voor de ander belangrijk is kan je voor jezelf beter beargumenteren of je er iets mee gaat doen.
"Je zegt dat je door mijn gedrag het gevoel hebt dat ik je niet serieus neem. Hoe kan ik je laten merken dat dat wél zo is?"

5. Doe iets met de feedback
Laat de feedbackgever weten wat je met zijn commentaar doet. Als je besluit er niets mee te doen, zeg je het ook.
"Ik heb gehoord wat je zei maar ik ben het niet met je eens. De reden is ...."
"Ik heb gehoord wat je zei en ik ben het met je eens. Volgende keer maken we vooraf afspraken over een zakelijk overleg. We gaan er samen heen en spreken onze rolverdeling nog even door."

Extra tips
• Voel je de emoties opkomen, vraag dan een time-out om even bij te komen.
• Zet de zaak in perspectief: wat is het ergste dat er nu kan gebeuren?
• Blijf assertief, blijf luisteren en ga je niet meteen verantwoorden.
• Richt je eerst op het begrijpen van de boodschap. Je kunt daarna bedenken of je er iets mee gaat doen.
• Zie het als een verzoek, niet als een persoonlijke aanval of opdracht.

[ werkblad vaardigheid feedback geven en ontvangen ]

Groepsopdracht informatie over feedback geven

Activiteit: uitleg van leerkracht over het geven en ontvangen van feedback
Duur: 10 minuten
Benodigde materialen: Werkblad feedback geven en feedback ontvangen

Uitvoer: Er wordt de kinderen uitgelegd wat feedback is en hoe ze dit kunnen gebruiken. Feedback is een boodschap over het gedrag of de prestaties van een ander. Feedback is onmisbaar als je met anderen samenwerkt. Je moet zo nu en dan kunnen zeggen dat het werk van de ander niet in orde is, of juist heel erg goed is. Je stuurt elkaar bij door commentaar te geven. Wie feedback geeft, kan ook feedback terug verwachten. Dat is soms vervelend, maar je leert ermee leven, als iedereen zich aan de regels houdt.

Onzekerheid
Wie feedback moet geven is vaak onzeker. Je vraagt je af:
• Heb ik het wel goed gezien?
• Is het ‘normaal’ dat ik me hieraan erger?
• En wat stoort me nu precies?
• Wat vind ik nu verkeerd aan de ander?
• Mág ik hier wel iets van zeggen?
• Waarom wil ik er iets van zeggen?
• Wat wil ik daarmee bereiken?
• Hoe kan ik het zeggen zonder dat hij boos wordt?
• Kunnen we na het gesprek nog wel leuk samenwerken?
Dit zijn allemaal vragen die jezelf inderdaad moet stellen voordat je feedback gaat geven. Goede feedback vereist even tijd om na te denken.
Als je het antwoord scherp hebt, probeer je de kritiek zó te brengen dat de ander hem begrijpt. Helder geformuleerd en neutraal, zonder beschuldigingen. Er is een formule voor die je daarbij helpt. Hij bestaat uit maar liefst zeven stappen. Als je deze volgt is het voor de ander makkelijker om rustig jouw feedback te ontvangen.

1. Beschrijf veranderbaar gedrag
Je geeft altijd feedback op iets wat iemand gedaan heeft en niet op hoe hij is. Het heeft weinig zin om tegen iemand te zeggen dat ze altijd zo zit te stotteren, want daar kan ze waarschijnlijk weinig aan doen. Beschrijf alleen gedrag dat iemand kan veranderen. Als iemand tijdens een vergadering zo zacht praat dat jij het niet kan horen, kun je daar iets van zeggen. Een rapport waarin belangrijke informatie ontbreekt, kan herschreven worden.
Kan de ander het gedrag, of het stuk werk dat hij heeft gedaan, veranderen?

2. Beschrijf concreet en specifiek gedrag dat je zelf hebt gezien of gehoord
Feedback waarin de woorden ‘altijd’ of ‘overal’ of ‘nooit’ in voorkomen, slaat de plank mis. Als iemand tegen jou zegt: "Jij komt altijd te laat op zakelijke afspraken."
Kun jij heel makkelijk zeggen: “Nee hoor, gisteren was ik een kwartier te vroeg en moest ik op jou wachten.”
Zo loopt de feedback uit op een welles-nietes-ruzie. Terwijl je collega waarschijnlijk baalde van die ene keer dat je op die hele belangrijke afspraak te laat kwam, terwijl je best een trein eerder had kunnen nemen. Je collega moet dus zeggen: "Ik wil even terugkomen op de afspraak die we gisteren hadden met onze belangrijke klant X. De klant en ik moesten een kwartier op je wachten."
Zo is de feedback concreet (een kwartier!) en specifiek (gisteren met klant X).
Een extra regel is dat je het zélf gezien of gehoord moet hebben. Met feedback die je baseert op geklets, of eerlijke vertrouwelijke informatie, van anderen maak je meer kapot dan je lief is. Je beschadigt het vertrouwen van je bron. De andere kan het ontkennen en wil meteen weten wie dat dan gezegd heeft.
Kun je precies beschrijven welk gedrag je heeft gestoord?
Heb je dat zelf gezien?

3. Gebruik een ik-boodschap
Een ik-boodschap is: “Ik kan me niet concentreren als ik je hard hoor praten.”
Een jij-boodschap is: “Jij praat te hard.”
Een jij-boodschap zegt: jij doet iets fout. Een ik-boodschap zegt: ik zou het graag anders zien. Kunnen we het daar over hebben? Een ik-boodschap nodigt je gesprekspartner uit om begrip op te brengen voor jouw kant van de zaak. Door een jij-boodschap schiet de ander meteen in de verdediging, en gooit er in het ergste geval nog een ‘jij-bak’ overheen: “Jij bent een overgevoelig watje!”
Kun je een feedbackzin bedenken die met ‘ik’ begint?

4. Geef aan welk effect het gedrag van de ander op je heeft
Laat je gevoel spreken. Dat gaat al veel makkelijker als je een ik-boodschap geeft. Het gaat er immers niet om wat die ander nu precies heeft gedaan of nagelaten, maar jij hebt problemen met de gevolgen ervan. Je kunt je niet concentreren, jij maakt je zorgen omdat de klant een kwartier moet wachten, je kunt je eigen planning niet halen, je voelt je niet gewaardeerd, je wilt weten waar de ander nu precies mee bezig is. Kortom, jij hebt iets nodig van de ander en dat moet je kunnen benoemen. Want die ander moet dat weten om begrip te kunnen voelen voor jou en je feedback.
“Doordat je voor de derde keer te laat kwam, kreeg ik het gevoel dat je het project niet serieus neemt. Daardoor ga ik twijfelen of ik je wel bij het vervolg wil betrekken. Bovendien moest ik me in bochten wringen om te voorkomen dat de klant zou vertrekken. Ik schaamde me."
Je kunt dus prima zeggen welke gedachten het gedrag van de ander bij jou oproept. Zo de ander zich in jouw gevoelens inleven. Maar hier kan je in doorschieten. Je hoeft er niet bij te zeggen:
“Ben je te lui om je bed uit te komen?”
“Dacht je dat ik het ook wel alleen kon?”
Dit zijn allemaal zinloze interpretaties waarmee je de sfeer verpest. De ander komt vanzelf wel met een verklaring. En misschien is het nog een goede ook.
Kun je het gevolg van het gedrag op jou beschrijven, zonder beschuldigingen?

5. Laat de ander reageren
Geef de ander de gelegenheid te reageren. Houd gewoon even je mond, hoe moeilijk dat ook kan zijn in je opwinding. Vraag of de ander je heeft begrepen en of hij zich het voorval hetzelfde herinnert als jij. Is dat niet het geval, licht je boodschap dan toe met aanvullende voorbeelden. Durf om een reactie te vragen: "Begrijp je wat ik bedoel?"
Ben je bereid om naar de reactie van de ander te luisteren?

6. Vraag om het gewenste gedrag
Je wilt graag dat de ander zijn gedrag verandert. Help hem daarbij door duidelijk te zeggen hoe je het dan wilt: "Ik zou het fijn vinden om samen naar school te gaan, zodat we vooraf nog kunnen kletsen."
Kun je duidelijk vragen wat je van de ander wilt?

7. Verken oorzaken en oplossingen
Als de ander het met je eens is dat zijn gedrag moet veranderen, of dat hij zijn werk moet herzien, kun je gaan praten over oorzaken en oplossingen. Neem de tijd om te analyseren. Stel open vragen om te verkennen wat de oorzaken van zijn gedrag zijn (slecht geslapen, onzekerheid over zijn eigen kunnen en een poging om van het werk af te komen, angst voor de leerkracht...). Zo geef je de ander de ruimte om zijn gedrag toe te lichten. Vul niet in wat je dénkt dat de ander bedoelt. Maak duidelijk dat je de ander graag wil helpen waar nodig.
Ga jouw oplossing niet opleggen: “Zo mooi dat je het me eens bent, dan lijkt het mij het beste dat jij ermee stopt.” Je hebt samen een probleem, dus zoek je sámen naar oplossingen. De ander voelt zich medeverantwoordelijk als je hem zelf vraagt met voorstellen te komen, en zal zich ervoor inzetten afspraken in te lossen.
In deze fase komt het erop aan actief te luisteren. Wat de ander zegt biedt immers aanknopingspunten om tot een oplossing te komen.
Je kunt natuurlijk pas deze laatste fase van het gesprek starten als de ander je feedback een beetje heeft laten ‘indalen’. Als hij boos of verdrietig is, kun je beter een afspraak maken om de volgende dag verder te praten. Ook moet de ander de feedback accepteren. Als hij je feedback onzin blijft vinden, zal je eerst de vorige stappen nóg een keer langs moeten lopen.
Ben je bereid om samen met de ander aan oplossingen te werken?
Als je op deze manier feedback geeft, moet het lukken de ander ervan te overtuigen dat hij zijn gedrag moet veranderen.

Extra tips
• Wacht tot je ergste woede of schrik gezakt is en ga dan pas een feedbackgesprek beginnen.
• Maar wacht niet zo lang tot de ander is vergeten waar je het over hebt.
• Loop de bovenstaande vragen langs en schrijf de antwoorden op als voorbereiding.
• Neem de ander apart en geef de feedback op een rustige plek (niet in de volle woonkamer of klas waar iedereen bij zit).

[ werkblad vaardigheid feedback geven en ontvangen ]

Groepsopdracht informatie over overleggen

Activiteit: kringgesprek met socratische discussie en uitleg van leerkracht.
Duur: 10 minuten
Benodigde materialen: werkblad overleggen

Uitvoer: de leerkracht doet drie keer een rollenspel voor samen met een leerling (bereid dit van tevoren voor). Ze spelen dat Jeroen en Anne gaan samenwerken maar ze willen allebei iets anders.
• Een fout voorbeeld: Ze houden beide vast aan hun eigen mening. Gevolg: ieder gaat zijn eigen weg (ruzie) en ze komen niet tot samenwerken.
• Ze worden het niet met elkaar eens, maar ronden het wel op een adequate manier af. Gevolg: er worden eventueel andere afspraken gemaakt en ieder gaat zijn eigen gang maar het contact blijft goed.
• Een goed voorbeeld: Eerst doen wat de ander wil, daarna wat jij wilt. Gevolg: samenwerken.
Samen met de kinderen worden de drie voorbeelden nabesproken en vraagt de leerkracht wat nu het beste is om te doen. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de groep uitkomt op de vaardigheid overleggen als iemand iets anders wil dan jij.
Door middel van het stellen van concrete vragen door de leerkracht mogen de kinderen zelf vertellen wat belangrijk is bij onderhandelen. De leerkracht vraagt dit socratisch uit en komen met de kinderen uit op de volgende leerpunten.

De leerpunten bij overleggen zijn:
• Zeg wat jij wilt en waarom.
• Vraag wat de ander wil en luister goed.
• Vraag de ander waarom hij dat zo wil.
• Als de ander jouw zin niet wil doen, bedenk dan een oplossing:
o Iets anders doen wat jullie beiden leuk vinden.
o Eerst doen wat de ander wil en dan wat jij wilt.
• Lukt dit allemaal niet zeg dan dat het jammer is en spreek af om het een volgende keer nog eens te proberen.
Stop-Denk-Doe om te overleggen met een ander:
• Je zegt Stop tegen jezelf als je met iemand gaat spelen die iets anders wil doen dan jij.
• Je Denkt na over hoe je het kunt aanpakken: hoe kan ik goed overleggen zodat we kunnen samenspelen?
• En dan ga je het ook zo Doen. Je overlegt.

[ werkblad vaardigheid overleggen ]

Groepsopdracht Leren luisteren

Groepsopdracht Lichaamshouding bij het overbrengen van een boodschap

Groepsopdracht luisteren: verboden woord

Groepsopdracht Onderhandelen bij spelletjes spelen

Groepsopdracht reageren op de vraag of je mee wilt doen

Doel: verhaal en kringgesprek om positief te reageren bij een vraag of iemand mee mag doen
Duur: 10 minuten
Benodigde materialen: geen

Uitvoer: De kinderen wordt gevraagd wat je niet moet doen als iemand vraagt of je mee wilt spelen en wat er gebeurt als je niet goed reageert. Met de kinderen wordt besproken wat de voordelen zijn wanneer je op een goede manier reageert op de vraag of je mee wilt spelen. Kinderen zullen je vaker vragen, je gaat leuk samen spelen, je kunt vrienden maken.
De leerkracht legt uit dat er verschillende redenen kunnen zijn waarom anderen je vragen om mee te doen:
• Ze vinden het leuk dat je meedoet en willen samen met jou een spel bedenken.
• Ze vinden het leuk dat je meedoet. Ze weten al welk spel ze willen spelen. Jij moet hem wel als eerste zijn.
• Ze weten al een spel dat ze willen spelen. Ze hebben nog één kind nodig. Jij moet hem steeds zijn. Aan de kinderen wordt gevraagd wat belangrijk is bij reageren op de vraag of je mee wilt spelen. De leerkracht vraagt dit op een socratische manier uit.
Leerpunten bij reageren op de vraag of je mee wilt spelen:
• Reageer enthousiast.
• Vraag wat ze willen spelen.
• Vraag om uitleg.
• Kom niet direct met andere ideeën.
• Neem er genoegen mee als je hem meteen moet zijn.
• Als je hem vaker dan twee keer moet zijn: stel dan voor dat iemand anders aan de beurt is. Als ze dat niet willen, zeg dan dat je niet meer mee wilt spelen. Zeg dan: “Tot een andere keer!”, en loop stevig weg.
• Als je geen zin hebt om mee te doen, zeg dat dan rustig maar voeg er aan toe dat je een volgende keer misschien wel mee wilt doen.

Bij reageren op de vraag of je mee wilt spelen kun je heel goed Stop-Denk-Doe gebruiken.
• Je zegt Stop tegen jezelf als andere kinderen je vragen of je mee wilt spelen.
• Je Denkt na over hoe je dit kunt aanpakken: hoe laat ik merken dat ik het leuk vind om mee te doen? Hoe vraag ik uitleg als ik het spel niet snap?
• Je gaat het dan ook zo Doen. Je probeert dan te reageren op de vraag of je mee wilt spelen.
• Gebruik het Stop-Denk-Doe ook als je niet mee wilt doen.

Groepsopdracht Seksuele weerbaarheid en grenzen aangeven

Groepsopdracht Vragen of je mee mag spelen

Groepsopdracht wat is luisteren?

Oefening feedback geven

Oefening vragen of je mee mag doen

Oefening vragen of je mee mag doen 2

Oefeningen voor zelfbeeld en zelfvertrouwen

Groepsoefening Stevig staan voor zelfvertrouwen

Groepsopdracht Bijnamenspel in de kring

Groepsopdracht Complimenten geven en ontvangen

Activiteit: kringgesprek met socratische discussie en uitleg van leerkracht
Duur: 10 minuten
Benodigde materialen: werkblad complimenten geven en ontvangen

Uitvoer: Discussie in een kringgesprek over de volgende vragen: Hoe laat je iemand merken dat je blij bent met zijn of haar hulp? Waarom is het belangrijk dat iemand iets leuks of aardigs tegen jou zegt? Waarom is het belangrijk om te reageren op een complimentje?
Hierna wordt door de leerkracht besproken dat het belangrijk is om aardige dingen tegen jezelf te zeggen. Veel kinderen denken nare dingen over zichzelf. En wanneer je deze nare dingen heel vaak denkt, ga je steeds meer geloven in deze nare gedachten. Uiteindelijk geloof je dan dat er niets goed is aan jezelf. Als je aardige dingen over jezelf denkt, krijg je ook meer vertrouwen in jezelf.
Het is ook leuk als iemand anders iets aardigs tegen jou zegt, of als iemand je helpt wanneer je je niet op je gemak voelt. Bijvoorbeeld: Als je voor het eerst in je nieuwe groep komt, is het fijner om te horen: Hallo, kom je hier voor het eerst?, dan dat de andere kinderen je alleen laten staan en niets zeggen.
Iets aardigs tegen iemand anders zeggen, maakt dat die ander ook aardig is tegen jou. Daarom is het belangrijk dat je reageert als iemand iets aardigs tegen jou zegt want dan weet hij dat je het leuk vindt. Wanneer jij niet reageert, denkt de ander dat je het niet leuk vindt en zal hij niet zo snel meer iets aardigs zeggen of doen. Als je een complimentje geeft of reageert op een complimentje kan je op een aantal dingen letten. De leerkracht vraagt dit socratisch uit en komen met de kinderen uit op de volgende leerpunten.
Leerpunten bij complimentjes geven:
• Bedenk wat je leuk vindt van de ander.
• Noem de naam van de ander.
• Kijk de ander aan.
• Zeg duidelijk wat je leuk vindt van de ander.

Leerpunten bij reageren op complimentjes:
• Luister naar het compliment wat de ander geeft.
• Laat merken dat je trots bent: door iets aardigs terug te zeggen of dank je wel te zeggen. Kijk blij of trots.

Stop-Denk-Doe bij complimenten geven
• Als je een complimentje wilt geven aan iemand zeg je Stop tegen je zelf,
• Je beDenkt welk complimentje je wilt geven aan de ander en hoe je dat het beste kunt doen.
• En dan ga je het Doen.

Stop-Denk-Doe bij complimenten ontvangen
• Wanneer je een complimentje krijgt, zeg je Stop tegen je zelf.
• Je beDenkt hoe je het beste kunt reageren op het complimentje.
• En dan ga je het Doen. Je zegt bijvoorbeeld dank je wel of je zegt iets aardigs terug.

[ werkblad vaardigheid complimenten geven en ontvangen ]

Groepsopdracht Complimenten geven en ontvangen

Groepsopdracht eigen perspectief

Groepsopdracht iedereen is anders en wie ben ik?

Groepsopdracht Ik-boodschappen

Activiteit: Psycho-educatie over ik-boodschappen
Duur: 10 minuten
Benodigde materialen: sokpoppen, werkblad vaardigheid ik-boodschap, SOS stappenplan ik-boodschappen

Uitvoer: aan de hand van een voorstelling met handpoppen wordt het volgende voorbeeld met betrekking tot een ik-boodschap geïllustreerd: "Wat maak je weer een herrie! Houdt het nou nooit op, dat getelefoneer van je?" Reactie: "Ja, kan ik het helpen? Ik werk me drie slagen in de rondte om die man nog vanochtend te pakken te krijgen. Ga zelf ergens anders zitten als je er last van hebt. Wat een gezeur." (Pakt geërgerd zijn telefoon en toetst een nummer in.)
"Karel, ik wil graag dit werkje afmaken voor vanmiddag. Ik word nogal afgeleid door je telefoongesprekken. Ik zou het op fijn vinden als je even in de kamer hiernaast ging zitten bellen." Reactie: "O, goed hoor, geen probleem. Ik ga wel even naar hiernaast, ja." (Staat op en pakt wat papieren en zijn telefoon en maakt aanstalten de kamer te verlaten.)
Het verschil is dat de eerste opmerking geformuleerd is als een jij-boodschap, de tweede als een ik-boodschap. Als je een opmerking formuleert als wat jíj wilt en waaraan jij behoefte hebt. Voorkom je dat de ander je opmerking opvat als een beschuldiging. De theorie over de vaardigheid ik-boodschappen wordt doorgenomen over waarom een ik-boodschap werkt, wanneer de kinderen hem kunnen gebruiken en hoe ze hem samenstellen.

De ik-boodschap bestaat uit:
• Als je nog niet in gesprek bent met degene die je iets wilt zeggen, begin dan met het noemen van de naam van die persoon zodat je iemands aandacht vraagt.
• Begin je boodschap met 'ik'....
• Benoem je gevoel of je belemmering. ("Ik word nogal afgeleid...")
• Benoem het gedrag van de ander dat je niet zint. ("...door je telefoongesprekken.")
• Geef de reden waarom dat zo is, ook geformuleerd met 'ik' of 'we'. Eventueel kun je daar ook mee beginnen. ("Ik wil graag dit werkje afmaken voor vanmiddag.")
• Geef een suggestie van het gedrag dat je graag van de ander zou zien. Begin ook die suggestie met 'ik' ("ik wil dat jij..." of "ik zou willen dat je..."). Formuleer deze suggestie liever niet als vraag, omdat daarop het antwoord weer direct 'nee' zou kunnen zijn. Door de suggestie als gewone zin te formuleren zet je die ander aan tot handelen, en minder tot een tegenargument.

[ werkblad registratie ik boodschap ]
[ werkblad vaardigheid ik boodschap ]

Groepsopdracht Verplaatsen in een reus en kabouter

Groepsopdracht zelfvertrouwen vergroten

Mindfulness-oefening de glimlach met zachte ogen

Zelfvertrouwen vergroten door complimenten met ik-boodschappen

Activiteit: psycho-educatie en vergroten zelfvertrouwen door plakken van post-its met complimenten via ik-boodschap
Duur: 10 minuten
Benodigde materialen: post-its, pennen/stiften

Uitvoer: psycho-educatie over ik-boodschap en complimenten geven.
De ik-boodschap bestaat uit:
• Als je nog niet in gesprek bent met degene die je iets wilt zeggen, begin dan met het noemen van de naam van die persoon zodat je iemands aandacht vraagt.
• Begin je boodschap met 'ik'....
• Benoem je gevoel of je belemmering. ("Ik word nogal afgeleid...")
• Benoem het gedrag van de ander dat je niet zint. ("...door je telefoongesprekken.")
• Geef de reden waarom dat zo is, ook geformuleerd met 'ik' of 'we'. Eventueel kun je daar ook mee beginnen. ("Ik wil graag dit werkje afmaken voor vanmiddag.")
• Geef een suggestie van het gedrag dat je graag van de ander zou zien. Begin ook die suggestie met 'ik' ("ik wil dat jij..." of "ik zou willen dat je..."). Formuleer deze suggestie liever niet als vraag, omdat daarop het antwoord weer direct 'nee' zou kunnen zijn. Door de suggestie als gewone zin te formuleren zet je die ander aan tot handelen, en minder tot een tegenargument.

Leerpunten bij complimentjes geven:
• Bedenk wat je leuk vindt van de ander.
• Noem de naam van de ander.
• Kijk de ander aan.
• Zeg duidelijk wat je leuk vindt van de ander.
Leerpunten bij reageren op complimentjes:
• Luister naar het compliment wat de ander geeft.
• Laat merken dat je trots bent: door iets aardigs terug te zeggen of dank je wel te zeggen. Kijk blij of trots.
Stop-Denk-Doe bij complimenten geven
• Als je een complimentje wilt geven aan iemand zeg je Stop tegen je zelf,
• Je beDenkt welk complimentje je wilt geven aan de ander en hoe je dat het beste kunt doen.
• En dan ga je het Doen.
Stop-Denk-Doe bij complimenten ontvangen
• Wanneer je een complimentje krijgt, zeg je Stop tegen je zelf.
• Je beDenkt hoe je het beste kunt reageren op het complimentje.
• En dan ga je het Doen. Je zegt bijvoorbeeld dank je wel of je zegt iets aardigs terug.

Alle kinderen plakken post-its op elkaars rug plakken met een compliment vanuit de ik-boodschap erop. Hierna worden bij de kinderen alle post-its voorgelezen. De kinderen moeten hierbij stil staan welk gevoel zij ervaren als ze een compliment krijgen. Er wordt uitdrukkelijk gevraagd welke lichamelijke sensaties ze hebben, welke gedachten er op komen en wat hun gedrag is. Het is van belang dat de kinderen de ander bedanken voor een compliment.

Bronnen

selectief-mutisme boeken one page profile